SÛRE
• Kur’an-ı Kerim’in en küçüğü üç, en büyüğü iki yüz seksen altı âyetten meydana gelen, ayrı ayrı isimleri olan yüz on dört bölümden her biri. (Ayverdi)
• Sözlükte “yüksek rütbe, mevki, şeref, binanın kısım ve katları” anlamına gelen sûre (çoğulu süver) tefsir ilim dalında başı ve sonu belli, farklı sayıda âyetler içeren Kur’ân’ın bölümlerine denir. (Diyanet)
• Kur’an’ın en az üç âyeti ihtiva eden ve özel bir kitap gibi özel ismi bulunan belirli kısımlarının her birine sûre denilmiştir… …lügatte iki mânâya gelir: Birisi yüksek rütbe demektir. Birisi de büyük bir şehri kuşatan sur demektir. (Elmalılı tefsiri, giriş bölümü)
• Arapça sūra(t); Kuran’ı oluşturan bölümlerden her biri. (Nişanyan)
~
“…Kur’an-ı Kerim, 114 sûre ve otuz cüzden oluşmaktadır… Kur’an-ı Kerim’in içindeki sûreler, Mekki veya Medeni diye tasnif edilmektedir. Bu tasnif, sûrelerin Mekke’de veya Medine’de nâzil olduğunu belirtmektedir. Mekki sûreler daha çok imana davet eden sûrelerdir. Ana konu şirk ile mücadeledir. Medeni sûreler uzun ve içtimai konulara daha çok yer vermektedir…” (Mehmet Aydın, Kur’an maddesi)
“… Kur’ân’da 114 sûre vardır. En uzun sûresi 286 âyeti bulunan Bakara, en kısa sûresi de 3 âyeti olan Kevser sûresidir. Sûrelerin bu günkü tertibinin Hz. Peygamber tarafından yapıldığı veya sahabenin içtihadı ile veya kısmen Hz. Peygamber tarafından, kısmen de sahabenin içtihadı ile meydana getirildiği şeklinde üç farklı görüş vardır. Her sûrenin bir ismi vardır. Bu gün dünyada mevcut bütün mushaflarda sûrelerin tertibi ve isimleri aynıdır.” (Diyanet Dînî Kavramlar Sözlüğü, sûre maddesi)
Literatürde sûre isimlerinin genelde; sûreyi oluşturan âyet grubunda geçen bir isim veya konuya istinaden verildiği, hatırlatıcı özellikte olduğu ancak o dönemde oluşturulan mushaflara yazılmadığı belirtilmekte ve bunlarla ilgili çeşitli görüşlere yer verilmektedir.
YARARLANILAN ESERLER
(Ayverdi), İlhan Ayverdi, Misalli Büyük Türkçe Sözlük 2011
(Diyanet), Dînî Kavramlar Sözlüğü, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları 2006
(Elmalılı), Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dîni Kur’an Dili Sadeleştirenler; Prof. Dr. İsmail Karaçam, Yrd. Doç. Dr. Emin Işık, Yrd. Doç. Dr. Nusrettin Bolelli, Abdullah Yücel 2011 (Tefsir)
(Nişanyan), Sevan Nişanyan, Nişanyan Sözlük, Çağdaş Türkçenin Etimolojisi
(Mehmet Aydın), Prof. Mehmet Aydın, Ansiklopedik Dinler Sözlüğü, Nüve Kültür Merkezi 2005
(TDK), Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlük
(Kanar), Prof. Dr. Mehmet Kanar, Osmanlı Türkçesi Sözlüğü